Posts

Avaymala , Standard 9th , Amod Sanskrit

Image
  द्वितीयः पाठः । अव्ययमाला ।  ( कण्ठस्थीकरणार्थम् ) भाषासु मुख्या मधुरा दिव्या गीर्वाणभारती । तस्यां हि काव्यं मधुरं तस्मादपि सुभाषितम् ।। सुभाषितं नाम शोभनं भाषितम् । संस्कृतसाहित्ये विपुलानि सुभाषितानि सन्ति । अल्पाक्षरत्वं सुभाषितानां वैशिष्ट्यम् । मधुराणि गेयानि अर्थपूर्णानि एतानि सुभाषितानि । सुभाषितानां पठनेन वाणी सुसंस्कृता निर्दोषा च भवति । वक्तृत्वकलायां निपुणतासम्पादनार्थम् उत्कृष्ट - निबन्धलेखनार्थं च तानि अतीव उपयुक्तानि । अत : इयं सुभाषितानां माला छात्रैः अवश्यं कण्ठे धारणीया ।  श्रोतुं कर्णौ , वक्तुमास्यं सुहास्यं घ्रातुं घ्राणं पादयुग्मं विहर्तुम् । द्रष्टुं नेत्रे हस्तयुग्मं च दातुं ध्यातुं चित्तं येन सृष्टं स पातु ॥१ ॥   अन्वय : [ येन श्रोतुं कर्णौ , वक्तुं सुहास्यम् आस्य , घ्रातुं घ्राणं , विहर्तुं पादयुग्मं , द्रष्टुं नेत्रे , दातुं हस्तयुग्मं ध्यातुं च चित्तं सृष्टं सः ( ईश्वर :) पातु ।] सरलार्थ : ऐकण्यासाठी दोन कान , बोलण्यासाठी सुंदर हास्ययुक्त तोंड , वास घेण्यासाठी नाक , (इकडे तिकडे) फिरण्यासाठी पायांची जोडी , देण्यासाठी दोन हात (आणि) ध्यान करण्यासाठी मन ज्या

Suktisudha , Standard 9th , amod sanskrit

Image
 न चोरहार्यं न च राजहार्यं न भ्रातृभाज्यं न च भारकारि । व्यये कृते वर्धत एव नित्यं विद्याधनं सर्वधनप्रधानम् ॥१॥  अन्वय : विद्याधनं चोरहार्यं न (अस्ति) , राजहार्यं न , भ्रातृभाज्यं न , भारकारि (अपि) न (अस्ति) । व्यये कृते अपि (तत्) नित्यं वर्धते एव । (सत्यमेव विद्याधनं) सर्वधनप्रधानम् (अस्ति) ।   सरलार्थ : चोरांकडून चोरले न जाणारे , राजाकडून हरण केले न जाणारे , भावांमध्ये वाटले न जाणारे आणि (खांदयांवर) ओझेसुद्धा न वाटणारे असे विदया हे धन आहे . हे (धन) खर्च केले असता (दुसऱ्याला दिले असता) नेहमी वाढतच जाते . (खरोखरच) विदया हे धन सर्व (प्रकारच्या) धनांमध्ये श्रेष्ठ आहे . Translation : Vidya is a wealth that is not stolen from thieves, is not taken away from the king, is not shared by brothers and does not even feel a burden (on the shoulders).  When this (money) is spent (given to another) it always increases.  (Really) Vidya is the greatest of all (types) of wealth. अयं निजः परो वेति गणना लघुचेतसाम् । उदारचरितानां तु वसुधैव कुटुम्बकम् ॥२॥  अन्वय : लघुचेतसां (कृते) अयं निजः परः वा इति ग

प्रार्थना (केवलं कंठस्थिकरणार्थम)

Image
करदर्शनम् - कराग्रे वसते लक्ष्मी: करमध्ये सरस्वती । करमूले तु गोविन्दः प्रभाते करदर्शनम् ।। भाषांतर  : तळहाताच्या टोकावर लक्ष्मी राहते . हाताच्या मध्यभागी सरस्वती वास करते . तळहाताच्या मुळाशी ( मनगटावर ) श्रीकृष्ण परमात्मा राहतो . म्हणून सकाळी ( जाग आल्यावर प्रथम ) हाताचे दर्शन घ्यावे.   Translation : Lakshmi stays on the tip of the palm.  Saraswati smells in the middle of the hand.  Lord Krishna resides at the base of the palm (on the wrist).  So in the morning (first thing when you wake up) you should take darshan of hand    क्षमाप्रार्थना - समुद्रवसने देवि पर्वतावलिभूषिते । विष्णुपनि नमस्तुभ्यं पादस्पर्श क्षमस्व मे ॥ भाषांतर : समुद्ररूपी वस्त्र नेसलेल्या , पर्वतांच्या रांगांनी सुशोभित झालेल्या , विष्णूची पत्नी असलेल्या हे ( पृथ्वी ) देवी , तुला नमस्कार असो . माझ्या पावलांचा स्पर्श झाल्याबद्दल ( तुला पाय लागल्याबद्दल ) क्षमा कर . Translation : Greetings to this (earth) goddess, who is the wife of Vishnu, adorned with mountain-like garments, adorned with mountain ranges.  Forgive m